Mae Sefydliad Coppieters, mewn cydweithrediad â Fundació Josep Irla, wedi cyhoeddi pedwerydd rhifyn o Political Lives sy’n ymroddedig i Saunders Lewis (1893–1985).
Dolen i archebu’r rhifyn > Linc
Roedd Lewis yn wleidydd, awdur, academydd ac ymgyrchydd amlwg o Gymro y bu ei fywyd a’i waith yn llunio hunaniaeth ddiwylliannol a gwleidyddol Cymru yn sylweddol.
Wedi’i eni yn Lloegr i rieni oedd yn siarad Cymraeg, tyfodd Lewis i fyny wedi’i ymgolli yn yr iaith a’r diwylliant Cymraeg er gwaethaf ei amgylchedd.
Ar ôl gwasanaethu fel is-gapten yn y Rhyfel Byd Cyntaf, dilynodd addysg uwch, gan ennill graddau mewn Saesneg a Ffrangeg, ac yn ddiweddarach gradd Meistr yn canolbwyntio ar ddylanwad barddoniaeth Saesneg ar awduron Cymru.
Roedd ei yrfa gynnar fel darlithydd yng Ngholeg Prifysgol Abertawe yn gyfnod cynhyrchiol yn ei ddatblygiad llenyddol a gwleidyddol, ac yn ystod y cyfnod hwnnw ysgrifennodd ddramâu, traethodau a beirniadaethau a osododd y sylfaen ar gyfer ei athroniaeth genedlaetholgar.
Ym 1925, cyd-sefydlodd Blaid Cymru, y blaid genedlaethol Gymreig, gan eiriol dros gymdeithas sy’n siarad Cymraeg ac ymreolaeth rhag imperialaeth Brydeinig. Fe’i hystyrir hyd heddiw yn un o sylfaenwyr pwysicaf y mudiad Cymreig ac yn gyfeirnod y mae ei syniadau a’i esiampl wedi llunio Cymru hyd heddiw.
. . . Cefnogir y papur hwn yn ariannol gan Senedd Ewrop. Nid yw Senedd Ewrop yn atebol am gynnwys na barn yr awduron.