Cofio Phil Williams Teyrnged Dafydd Williams
Rhagor 17/08/2018Yn yr Eisteddfod Genedlaethol yng Nghaerdydd dydd Iau, 9 Awst 2018, bu Plaid Cymru’n dathlu bywyd y diweddar Athro Phil Williams, ei hymgeisydd yn is-etholiad Caerffili hanner can mlynedd
Trefnwyd y cyfarfod gan Gymdeithas Hanes Plaid Cymru a rhoddwyd teyrngedau gan Dafydd Williams a Cynog Dafis a chyfraniad gan Dafydd Wigley.
Cofio Phil Williams
Teyrnged gan Dafydd Williams, Cadeirydd Cymdeithas Hanes Plaid Cymru
Mae’n anodd credu ei bod yn bymtheng mlynedd ers colli Phil Williams. Ac i’m cenhedlaeth i, anodd hefyd yw credu bod hanner can mlynedd wedi carlamu heibio ers yr isetholiad hanesyddol hwnnw yn etholaeth Caerffili. Rydyn ni’n dal i aros am gofiant teilwng ohono fe, a gobeithio y daw hwnnw maes o law. Ond mae llawer ar gof a chadw am y gŵr hwn o’r cymoedd a’i yrfa hynod – cymaint yn wir nes ei bod yn broblem penderfynu beth i’w adael allan. Diolch ...
Nofel Newydd John Osmond
Rhagor 20/04/2018Y degawdau pan ddaeth Cymru’n genedl wleidyddol: sut trodd 1979 yn 1997
Yma cewch wrando ar recordiad o sgwrs rhwng cadeirydd Hanes Plaid Dafydd Williams â John Osmond am ei nofel ddogfennol newydd Ten Million Stars Are Burning yng Nghynhadledd Wanwyn Plaid Cymru yn y Pafiliwn, Llangollen ar Ddydd Gwener, 23 Mawrth 2018.
Dyma’r llyfr cyntaf mewn trioleg gan yr ysgrifennwr a sylwebydd adnabyddus John Osmond. Mae’n olrhain y newidiadau mawr a fu yng Nghymru rhwng y ddau refferendwm datganoli yn 1979 a 1997 drwy lygaid dau gymeriad ffuglennol – a llu o bobl go iawn!
Tra bo’r ddau brif gymeriad yn ffuglennol, mae’r nofel yn cyflwyno disgrifiad ffeithiol manwl o’r degawd cyn y refferendwm datganoli cyntaf yn 1979 gan awdur a chwaraeodd ran weithgar a chanolog yn y prif ddigwyddiadau. Mae’n darllen hanfodol i bawb sydd am ddeall cefndir i’r ymgyrch gan Blaid Cymru ...
Jim Criddle 1947 -2017
Rhagor 09/01/2018Cawr Diymhongar
Helen Mary Jones yn rhoi teyrnged i Jim Criddle
Cefais y fraint yn y Gynhadledd y mis diwethaf o gyflwyno gwobr gwasanaeth oes i deulu’r diweddar Jim Criddle, gweithiwr a chynghorydd Plaid Cymru am flynyddoedd ym Mhontllanfraith.
Yn ôl pob sôn bu Jim ar un cyfnod yn aelod o’r Blaid Lafur; chymrodd hi ddim yn hir iddo weld y goleuni. Cafodd ei berswadio gan ei hen ffrind Malcolm Parker i sefyll dros Blaid Cymru mewn etholiad cyngor yn gynnar yn y 70au, a dyna gychwyn ar ymroddiad oes i Blaid Cymru a chyfanswm o dros 30 mlynedd o wasanaeth fel cynghorydd.
Yn ystod yr un cyfnod dechreuodd Jim ddysgu Cymraeg, a llwyddodd yn hynny o beth. Trwy’r gwersi yma y daeth ar draws ei wraig Rhian Heulyn, ac fe fagodd y ddau deulu Cymraeg ei iaith, Betsan, Geraint a Branwen. Daeth gweithio dros ...Cofio Phil Williams Teyrnged Cynog Dafis
Rhagor 17/08/2018Yn yr Eisteddfod Genedlaethol yng Nghaerdydd dydd Iau, 9 Awst 2018, bu Plaid Cymru’n dathlu bywyd y diweddar Athro Phil Williams, ei hymgeisydd yn is-etholiad Caerffili hanner can mlynedd
Trefnwyd y cyfarfod gan Gymdeithas Hanes Plaid Cymru a rhoddwyd teyrngedau gan Dafydd Williams a Cynog Dafis a chyfraniad gan Dafydd Wigley.
Cofio Phil Williams
Teyrnged gan Cynog Dafis
Mi allen i siarad am Phil, y polymath rhyfeddol o ddyn sut ag oedd-e, drwy’r dydd ond cwta 15 munud sy gen i ac rwyf am ganolbwyntio ar ei gyfraniad neilltuol iawn-e mewn materion gwyrdd – sef y pwnc pwysicaf – oes ca’i fentro’i ddweud-e – o bob pwnc yn y byd.
Ond alla’i byth â pheidio sôn am rai atgofion penodol.
Mae geni ddelwedd glir yn ‘y meddwl o’r tro cyntaf erioed i fi’i weld-e, yn Ysgol Haf y Blaid yn Llangollen 1961, peint o gwrw yn ei law, a’i ...
Elwyn Roberts – Darlithiau
Rhagor 14/01/2018
Elwyn Roberts, craig safadwy Plaid Cymru drwy ran helaeth o’r ugeinfed ganrif, oedd pwnc darlith flynyddol Cymdeithas Hanes y Blaid yn 2017. Er gwaethaf ei gefndir yn y byd bancio, bu Elwyn Roberts yn genedlaetholwr penderfynol ac ymroddedig a roddodd ei gariad i Gymru o flaen unrhyw fuddiannau personol.Disgrifiwyd ei waith dros Gymru gan gyn-arweinydd Plaid Cymru Dafydd Wigley, hanesydd Gwynn Matthews ac olynydd i Elwyn fel ysgrifennydd cyffredinol y Blaid, Dafydd Williams. Cewch ddarllen gopïau llawn o’u darlithiau a gwrando ar recordiad o’r sesiwn ym mhabell y Cymdeithasau ar faes yr Eisteddfod Genedlaethol yn Ynys Môn yn 2017.
Cofio Elwyn Roberts
Anerchiad gan Dafydd Wigley i Gymdeithas Hanes Plaid Cymru,
Eisteddfod Ynys Môn; Awst, 2017
Mae’n bleser cael agor y cyfarfod hwn, i gofio Elwyn Roberts, un o hoelion wyth y Blaid, ac mae’n addas mai yma ar faes y Brifwyl ym Môn ...
Teyrnged i Drefnydd Allweddol Plaid Cymru
Rhagor 14/08/2017Talwyd teyrngedau ar faes Eisteddfod Ynys Môn 2017 i Elwyn Roberts – un o hoelion wyth Plaid Cymru a fu’n allweddol i’w datblygiad yn ystod yr 20fed ganrif.
Mewn sesiwn a drefnwyd gan Gymdeithas Hanes Plaid Cymru dywedodd Llywydd Anrhydeddus y Blaid Dafydd Wigley fod Elwyn Roberts yn ysbrydoliaeth i genhedlaeth newydd.
“Roedd yn genedlaetholwr cwbl ymarferol a gredai fod buddugoliaeth yn tyfu ar sail trefniadaeth wleidyddol”, meddai.Brodor o Abergynolwyn, Meirionnydd fu Elwyn Roberts ac yn fab i chwarelwr llechi. Aeth i weithio i’r banc ar ôl gadael yr ysgol a dod yn aelod o Blaid Cymru yn ei ddyddiau cynnar – gan sefydlu cangen ym Mlaenau Ffestiniog a ddaeth y fwyaf yng Nghymru.
Cafodd ei ryddhau o’i waith yn y banc sawl gwaith – i fod yn drefnydd etholiadol i Gwynfor Evans ym Meirionnydd yn 1945 ac wedyn i wasanaethu’r Eisteddfod Genedlaethol cyn ...
Hanes Plaid Cymru
Cymdeithas Hanes Plaid Cymru History Society
