Hanes Plaid Cymru

  • Trafod bywyd Harri Webb ar raglen Dei Tomos

    Dei Tomos yn trafod bywyd Harri Webb gyda’r Athro M. Wynn Thomas a Dafydd Williams 

     

    Rhagor 25/10/2020

  • Cofio Harri Webb 1920 -1994

    Nodwyd canmlwyddiant geni’r bardd gwladgarol nodedig Harri Webb gyda seremoni pan roddwyd blodau ar ei fedd yn Eglwys y Santes Fair, Penard, Gŵyr (12 dydd Dydd Llun 7 Medi 2020). 

    Ganwyd Harri Webb yn 45 Tycoch Road, Abertawe a’i fagu yn Catherine Street ger canol y ddinas.  Roedd gydag ef gysylltiadau teuluol cryf â Phenrhyn Gwyr.

    Daeth yn ffigur amlwg ym Mhlaid Cymru, gan olygu papur Saesneg y mudiad Welsh Nation a sefyll yn ymgeisydd drosti yn etholaeth Pontypwl yn etholiad cyffredinol 1970.

    Enillodd Harri Webb fri yn fardd yn ystod y 1960au, pan ddechreuodd y mudiad cenedlaethol gynyddu yng nghymoedd diwydiannol y De, a bu’n gyfrannwr rheolaidd i’r cylchgrawn Poetry Wales.

    Dywedodd yr Athro Emeritws Prys Morgan fod Harri Webb wedi llwyddo ennill poblogrwydd mawr fel bardd.

    “Er bod ei waith yn bennaf yn Saesneg, doedd ...

    Rhagor 07/09/2020

  • Cartwnau Gwilym Hughes

     

    Roedd Gwilym Hughes yn athro yn Ysgol Glan Clwyd (yn Y Rhyl yr adeg honno) ac yn dysgu celf. Roedd yn gartwnydd arbennig, yn wleidyddol a deifiol. Dyma dau gartŵn ymddangosodd yn y Welsh Nation yn darlunio Alec Douglas-Home a Harold Wilson yn berffaith. Mae’n rhaid bod ‘Ban Plaid’ wedi’i gyhoeddi yn 1964 fan bellaf, gan nad oedd ‘ban’ erbyn etholiad 1964.
    Roedd y gwaharddiad radio ar Blaid Cymru yn dal mewn grym yn ystod etholiad 1964, a nifer ein hymgeiswyr wedi codi i 23 (allan o’r cyfanswm o 36 drwy’r wlad i gyd). Daeth i ben ym mis Medi 1964, pan gawsom dwy sgwrs bum-munud (ar y teledu, erbyn hynny): yn Gymraeg gan Chris Rees, ein Dirprwy Lywydd ar y BBC, ac yn Saesneg gan Gwynfor Evans ar TWW – dros ...

    Rhagor 08/07/2020

  • Harri Webb – Sunday Supplement

    Vaughan Roderick yn trafod y bardd Harri Webb gyda Peter Finch ar Sunday Supplement 13 Medi 2020

    Rhagor 17/09/2020

  • Harri Webb 1920 – 1994

    Ar ddathlu beth fyddai ei ben-blwydd yn 100 oed, dyma ffilm hyfryd am y bardd arbennig Harri Webb a’i gysylltiadau â Merthyr. ‘Sing for Wales or shut your trap, all the rest’s a load of crap!’

    https://youtu.be/r-gbIvlfPmU

     

    Mae’r ffilm hon yn dangos ysbrydoliaeth bywyd a barddoniaeth Harri Webb ar bobl Merthyr: y rhai oedd yn ei adnabod, yn darllen ei gerddi ac yn edmygu ei wleidyddiaeth. Ysgrifennodd plant o dair ysgol gerddi a ysbrydolwyd gan ei waith ar gyfer cystadleuaeth. Pobl leol mewn Meic Agored misol yn darllen ei gerddi, yn canu caneuon ac yn perfformio cerddi a ysbrydolwyd ganddo. Yn cynnwys y dôn thema ‘Colli Iaith’ yn cael ei ganu gan Erin Lancaster a’i gynhyrchu gan Gwyncy Jones. Mae Harri Webb yn byw trwy bob un ohonyn nhw…

    Rhagor 20/08/2020

  • Ffilmiau Berian Williams ar Amgen

    Roedd Berian Williams, Hirwaun, yn Eisteddfodwr brwd ac yn ogystal â beirniadau cystadlaethau bu’n ffilmio pobl yn mynd a dod ar y maes.

    Dangosodd Amgen yr Eisteddfod Genedlaethol y ffilmiau a dyma gyswllt i Eisteddfod Caerfyrddin 1974  :- Linc 

    Mae’n amlwg o weld y ffilm fod nifer fawr yn ei adnabod ac yn barod i wenu i’r camera. Tybed faint o’r enwogion ydych chi’n gallu enwi?

     

    Bu Berian yn athro Botaneg a Gwyddoniaeth yn Lerpwl, Caer ac Arberth. Bu’n ddarlithydd ym Mhrifysgol Cymru Aberystwyth ac roedd yn Is-warden Neuadd Pantycelyn pan oedd yr Hanesydd John Davies yn warden. Cyfieithodd llawer o lyfrau Saesneg i’r Gymraeg gan gynnwys Llyfr y Anifeiliaiad a Llyfr y Coed. Bu farw yn 2015.

    Rhagor 28/06/2020