Hanes Plaid Cymru

Menna Battle, Rhyfelwraig Fwyn

Teyrnged gan Lindsay Whittle

Diwrnod tywyll o Ionawr.  Daeth aelodau Plaid Cymru, y teulu a chymdogion i dalu’r cymwynas olaf i Menna Battle, hoelen wyth Caerffili ers degawdau.

Yn wreiddiol o bentref Glyn Nedd, pentref y cadwodd gysylltiad ag ef ar hyd ei hoes.

Daeth Menna o’r diwedd i fyw yng Nghaerffili.  Yn genedlaetholwraig falch ac angerddol, fe daflodd ei hun i’r achos.  Hi fu Ysgrifennydd Cangen Penyrheol a gwasanaethodd yn ysgrifennydd yr Etholaeth am 17 o flynyddoedd.

Cafodd ei hethol i Gyngor Cymuned Penyrheol gan wasanaethu’i chymuned heb ddal dim yn ôl.  Pan benderfynodd “ymddeol”, symudodd i Abertridwr ble wrth gwrs y daeth yn ysgrifennydd y gangen.  A do, cafodd ei hethol i Gyngor Cymuned Cwm Aber.  Ei phartner ers 30 mlynedd John (bach) Roberts yw’r Cynghorydd Sir.

Ni fyddai’n hanner digon i ...

 

Daeth cannoedd o bobl – o Iwerddon, Yr Alban ac o bob rhan o Gymru – i angladd yr awdur, gohebydd a chenedlaetholwr mawr Ioan Roberts yn Chwilog, Gwynedd ar Ddydd Sadwrn 4 Ionawr 2020.

Bu Ioan yn ganolog yng ngwaith y Blaid o ganol y 1960au ymlaen – nid fel un o’n prif swyddogion neu’n hymgeiswyr ond fel ysgrifennwr dawnus, creadigol a thoreithiog.  Bu’n gyfrifol am y rhan fwyaf o ddeunydd etholiadol cyn-Lywydd y Blaid Dafydd Wigley, sy’n sôn am ei hiwmor anhygoel – yn gweld “ochr ddoniol mewn digwyddiadau ac amgylchiadau a phobol na fuasai’r rhan fwyaf ohonon ni yn ei weld”.

Yma fe gewch weld copïau o’r teyrngedau yn ei angladd gan Gadeirydd Plaid Cymru, Alun Ffred Jones, cyn-Ysgrifennydd Cyffredinol Dafydd Williams, perl o gywydd i Ioan gan yr Archdderwydd Myrddin ...

Dei Tomos yn trafod bywyd Harri Webb gyda’r Athro M. Wynn Thomas a Dafydd Williams