Kitchener Davies – o Dregaron i Drealaw
Rhagor 26/07/2022Dydd Iau 4 Awst 2022 12.30pm Pabell y Cymdeithasau 2
yn yr Eisteddfod Genedlaethol
“Kitchener Davies – o Dregaron i Drealaw “
Darlithydd Athro M Wynn Thomas
Cadeirydd Dafydd Williams
Y bardd, dramodydd a chenedlaetholwr James Kitchener Davies (1902-1952) fydd testun cyflwyniad arbennig eleni, 120 o flynyddoedd ers ei eni. Bydd yr awdur M. Wynn Thomas yn bwrw goleuni ar hanes ryfeddol y brodor o ardal Tregaron a ysbrydolai’r mudiad cenedlaethol yng nghymoedd y De.
Gobeithiwn y byddwch yn gallu bod yn bresennol. Os na , recordir y ddarlith a bydd ar gael ar wefan y Gymdeithas
Pat Larsen 1926 – 2021
Rhagor 06/12/2021Talwyd teyrnged gan y teulu a chyfeillion i Pat Larsen a fu farw ar 20 Tachwedd 2021.
Cafodd ei hethol yn wreiddiol fel cynghorydd ym Mangor, a hynny yn gynnar yn y 1950au. Hi oedd yr unig aelod benywaidd ar gyngor y ddinas.
A hithau’n un o aelodau cyntaf Cyngor Gwynedd ar ôl ei sefydlu yn 1974, cynrychiolodd ward Penisarwaun ar sawl cyngor am flynyddoedd lawer.Aeth yn ei blaen i gael ei hethol yn gynghorydd sir dros ward Llanddeiniolen ac yn hwyrach, dros ward Penisarwaun.
Bu’n athrawes, yn ogystal â gwasanaethu fel Maer ar hen Gyngor Dosbarth Arfon.
Roedd hi’n gadeirydd Cyngor Gwynedd rhwng 1996 a 1998.
Cafodd ei hethol am y tro cyntaf yng nghanol y 1960au, ac erbyn iddi ymddeol o siambr y cyngor yn 2012 hi oedd y cynghorydd a wasanaethodd am y cyfnod hiraf ...
Canmlwyddiant Geni Dr Tudur Jones
Rhagor 02/07/2021Robert Tudur Jones (1921 – 1998)
Eleni mae’n ganmlwyddiant geni un o Is-Lywyddion amlycaf Plaid Cymru, Dr Tudur Jones, a fu yn y swydd o 1957 hyd 1964. Fel Is-Lywydd bu’n gefn i Gwynfor yn yr amlwg ac yn hael gyda’i gyngor gwerthfawr iddo yn y dirgel. Gan ei fod yn byw ym Mangor, yr oedd hefyd mewn cysylltiad cyson gyda’r Ysgrifennydd Cyffredinol, Elwyn Roberts, a weithredai o swyddfa Bangor. Roedd y tri, Gwynfor, Tudur ac Elwyn, ar yr un donfedd gan gynrychioli cenedlaetholdeb a godai o sêl dros yr iaith Gymraeg ac a sylfaenwyd ar werthoedd Cristnogol. Fel mae’n digwydd, yr oedd y tri yn Annibynwyr Yn chwedgau’r ganrif ddiwethaf mynegodd Unbeb yr Annibynwyr Cymraeg eu cefnogaeth i hunan-lywodraeth i Gymru, gyda’r datganiad cofiadwy mai problem Cymru oedd ei bod yn rhy bell oddi wrth Dduw ac yn rhy agos i ...Penri Jones 1943 – 2021
Rhagor 29/12/2021Bu farw Penri Jones, Awdur Jabas, Cynghorydd a Cymro i’r carn yn 78 mlwydd oed.
Dyma ran o deyrnged Liz Saville Roberts:
Mae Penri’n adnabyddus i genedlaethau o Gymry ledled ein gwlad fel yr awdur a greodd y cymeriad Jabas. Ond roedd cymaint, cymaint mwy i Penri: yn awdur ar sawl nofel, roedd hefyd yn athro Cymraeg a gwleidydd lleol uchel ei barch.
Cefais y fraint o weithio gyda Penri pan agorwyd Coleg Meirion Dwyfor yn 1993. Roedd o’n un o blith nifer o athrawon uwchradd a ddewisodd ddod i’r coleg newydd er mwyn cynnig addysg o’r salon uchaf trwy gyfrwng y Gymraeg.
Yn ogystal â gweithredu fel athro arweiniol, cynrychiolai gymuned Llanbedrog ar Gyngor Gwynedd fel cynghorydd Plaid Cymru lle daliodd bortffolio addysg ar y Bwrdd am sawl blwyddyn gan chwarae rhan allweddol ...
Jill Evans, Aelod Senedd Ewrop
Rhagor 26/09/2021Jill Evans
Aelod Senedd Ewrop 1999 – 2020
Wrth edrych yn ôl dros fy ngyrfa yn Senedd Ewrop, mae’n anodd credu ei fod wedi ymestyn dros ugain mlynedd. Nid yw’n bosibl mewn erthygl ond rhoi blas ar waith Aelod Senedd Ewrop a cheisio dangos pa mor werthfawr oedd yr Undeb Ewropeaidd i Gymru.
Pan sefais dros y Blaid yn f’etholiad Ewropeaidd gyntaf ym 1989, doedd dim gobaith gennyf o ennill. Erbyn 1999 roedd y sustem bleidleisio wedi newid. Roedd pum aelod i’w hethol i Senedd Ewrop yn cynrychioli Cymru gyfan ar sail canran y bleidlais i bob Plaid yn genedlaethol. Gyda’r bleidlais uchaf gafodd y Blaid erioed a gyda chyffro mawr, cafodd Eurig Wyn a minnau ein hethol fel yr ASEau cyntaf. Roedd yn garreg filltir yn hanes y Blaid.
Roedd yn ...
Maldwyn Lewis 1928 – 2021
Rhagor 15/06/2021Coffâd Maldwyn Lewis
Trist yw cofnodi marwolaeth Maldwyn Lewis yn 93 mlwydd oed ar Ebrill 9fed 2021 yn dilyn gwaeledd byr.
Bu Maldwyn yn aelod o Blaid Cymru er ei ieuenctid ym Mlaenau Ffestiniog, a gweithredodd trosti yn gydwybodol a diflino trwy gydol ei oes.
Daeth i amlygrwydd yn y saithdegau fel Cynghorydd Tref Porthmadog a Chynghorydd Gwynedd yn enw Plaid Cymru. Dyma y cyfnod pan oedd aelodaeth Cangen Bro Madog tan arweiniad Maldwyn tros 300.
Fel Cadeirydd y Pwyllgor Addysg yr oedd yn un o sylfaenwyr polisi Addysg Gymraeg Cyngor Gwynedd, a gosodwyd seiliau cadarn. Cyfrannodd hefyd at Gymreigio gwasanaethau’r Cyngor.
Ef oedd asiant Dafydd Wigley yn etholiadau 1979 a 1983, a threfnodd ymgyrchoedd lliwgar pan oedd “Herald Ni” yn cael ei ddosbarthu i bob tŷ yn hen etholaeth Arfon.
Ei gyfraniad mwyaf i ardal Porthmadog oedd – ynghyd â Bryan Rees Jones – sefydlu elusen ...
Mynd i'r cynnwys
