Gweithgareddau y Gymdeithas. Society Activites
Cofiwch wrando ar Phillip Lloyd yn siarad am ddarlledu anghyfreithlon yn y 50au a’r 60au ar raglen John Hardy ‘Cadw Cwmni’ dydd Llun 20ed Ionawr,
S4C. Caiff y rhaglen ei hailddarlledu ar Sadwrn y 25ain Ionawr hefyd.
Y BLAID FFASGAIDD YNG NGHYMRU. PLAID CYMRU A’R CYHUDDIAD O FFASGAETH
Mae’r llyfr uchod gan yr Athro Richard Wyn Jones [ Prifysgol Caerdydd ] ar werth nawr a bydd y cyfieithiad ar werth ar yr 20ed o fis Mai 2014
Daeth cant o bobl i gyfarfod arbennig i gofio 90ain pen-blwydd o’r cyfarfod cyntaf o’r Mudiad Cymreig, grŵp a arweiniodd at ffurfio Plaid Cymru – gan synnu’r gŵr gwadd, yr Athro Richard Wyn Jones, un o brif ysgolheigion ym maes gwleidyddiaeth.
Fe gynhaliwyd y cyfarfod hanesyddol, cudd yn Bedwas Place, Penarthar Ionawr 7, 1924, ac ymhlith y rhai fu yno bryd hynny oedd y darlithydd a dramodydd, Saunders Lewis, a drigai ym Mhenarth dros flynyddoedd lawer.
Yn ystod y digwyddiad y mis yma, siaradodd yr Athro Richard Wyn Jones am bwysigrwydd cyfarfodydd y grŵp a’u dylanwad wrth ddatblygu cysylltiadau gyda chenedlaetholwyr yng ngogledd Cymru a sefydliad swyddogol Plaid Cymru’r flwyddyn ddilynol.
Eglurodd sut y daeth y polisïau a luniwyd gan y grŵp yn bolisïau i Blaid Cymru ei hun yn ei blynyddoedd cyntaf.
Yn ogystal â Saunders Lewis, yn bresennol yn y cyfarfod hanesyddol cyntaf oedd yr hanesydd, Ambrose Bebb, a pherchnogion y tÅ· yn Bedwas Place, yr hanesydd ac ysgolhaig Cymreig, G. J. Williams a’i wraig Elizabeth.
Trefnwyd y dathliad diweddar gan Gymdeithas Hanes Plaid Cymru a Changen Penarth o’r Blaid, ac ymhlith y cant a ddaeth oedd criw teledu.
Clywodd ystafell dan ei sang yn y Windsor Arms groeso i’r Athro Jones, aelodau a chefnogwyr y Blaid a thrigolion lleol â diddordeb yn hanes gwleidyddiaeth ym Mhenarth gan Gadeirydd y Gangen leol Adrian Roper.
Cadeirydd y cyfarfod oedd Alun Ffred Jones, sy’n Aelod Cynulliad ac yn ŵyr i’r Parchedig Ffred Jones, a ymunodd â’r grŵp ar ôl ei gyfarfod cyntaf.
Rhoddodd Cadeirydd Cymdeithas Hanes Plaid Cymru, Dafydd Williams, bleidlais o ddiolch i’r siaradwyr a’r trefnwyr.
Sain Darlith Richard Wyn Jones-
Ymhlith y gynulleidfa yn y dathliad oedd ymgeiswyr San Steffan a Chynulliad y Blaid ar gyfer De Caerdydd a Phenarth, Ben Foday a Dr Dafydd Trystan Davies, a etholwyd yn gadeirydd cenedlaethol Plaid Cymru’r llynedd.
Y Newyddion ar S4C
Cyhoeddwyd rhifyn gyntaf o gylchlythyr Cymdeithas Hanes Plaid Cymru
Gallwch ei ddarllen yma >> Cylchlythyr
Yng Nghynhadledd y Blaid,, Hydref 2013, roedd Yvonne Balakrishnan ar ran y Gymdeithas Hanes wedi paratoi arddangosfa o Ferched ym Mhlaid Cymru yn ystod y Blynyddoed Cynnar.
Ymhlith y merched a gofnodir yn yr arddangosfa mae –
Cassie Davies, Tegwen Clee, Eileen Beasley, Nesta Roberts
Priscie Roberts, Mai Roberts, Efelyn Williams, Kate Roberts
Dr Ceinwen H. Thomas, Cathrin Huws, Caerdydd, Jennie Gruffydd
Nans Jones, Nora Celyn Jones, Llinos Roberts, Lerpwl
Dyma rhai o’r protreadau –
CHWALU’R CELWYDDAU YN Y GYNHADLEDD
Recordiad o’r cyfarfod
Paham mae nifer o wleidyddion Prydeinig wedi mynd ati i bardduo Plaid Cymru gyda’r gri o fod yn ffasgaidd, a hynny heb rithyn o dystiolaeth? A sut cawson nhw lwyddo i barhau i wneud hyn ers cymaint o amser?
Dyna thema cyfarfod ymylol niferus yn y Gynhadledd Flynyddol yn Aberystwyth eleni a anerchwyd gan yr hanesydd gwleidyddol Professor Richard Wyn Jones. Yn ystod y flwyddyn, cyhoeddodd yr Athro Jones ddadansoddiad manwl o’r cyhuddiadau hyn a fyddai’n cael eu hail-adrodd o dro i dro dros y saith degawd diwethaf. Cafodd y cyfarfod ei gadeirio gan yr Athro Daniel Williams dan nawdd Cangen Aberystwyth a’r gymdeithas hanes ar y cyd.
Mae’r llyfr yn waith darllen hanfodol i bob cenedlaetholwr. Mae’n dinoethi’r celwydd a ledaenwyd ers degawdau gan wleidyddion gwrth-Gymreig mileinig.
‘Y Blaid Ffasgaidd yng Nghymru’: Plaid Cymru a’r Cyhuddiad o Ffasgaeth (2013).
Richard Wyn Jones. Gwasg y Brifysgol.
     ETHOLAETH CAERFFILI
CYMDEITHAS HANES PLAID CYMRU
Sgwrs wedi’i darlunio gan Philip Lloyd
 Radio Free Wales
Radio Ceiliog
Hanes darlledu anghyfreithlon – y frwydr am yr hawl i Blaid Cymru gael darlledu’n wleidyddol
Clwb Rygbi CaerffiliÂ
Nos Iau, Medi’r 26ain am 7:30
Mynediad am Ddim
Croeso cynnes i bawb
Darlith yn Eisteddfod Genedlaethol Dinbych 5 Awst 2013
gan Arwel Vittle
‘Lewis Valentine’
Addysg
Y Rhyfel Byd Cyntaf
Yn yr Ysbyty
Cyhoeddwyd rhifyn arbennig o’r Ddraig Goch – Rhifyn y Merched yn Ionawr 1952
Cyfarfod : Cynhadledd y Gwanwyn Mawrth 1af 2013
‘Beics, Barbeciws a Leiffbôt Llannerchymedd’ : Hanes y Blaid ym Môn’ 1925 – 1987
Gerwyn James
Dydd Gwener , 1af Mawrth , 4.30pm
Rwyf yn un o frodorion yr ynys. Cefais fy magu yn ardal y Star, plwyf Penmynydd, ond rwyf yn byw yn Llanfair Pwllgwyngyll ers 1977. Bum yn athro hanes am flynyddoedd lawer, ym Mhwllheli, ac yna yn Nhryfan, Bangor.
Erbyn hyn rwyf yn diwtor rhan-amser gyda’r WEA. Yn ddiweddar fe fum wrthi yn sgwennu llyfr ar hanes y Rhyfel Mawr yn y rhan hon o’r ynys -sef ‘Y Rhwyg’, a bydd hwn yn cael ei gyhoeddi yr haf yma gan Wasg Carreg Gwalch.
Y prosiect diweddara yw hanes y Blaid ar yr ynys – a’r gobaith yw y caiff hwn weld olau dydd fel llyfr yn reit fuan.
Rwyf yn aelod o’r Blaid ers 1973, ac wedi bod yn ymgyrchwr, canfasiwr, dosbarthwr taflenni a chnociwr drysau ers etholiad 1974.
Croeso i Bawb
